Ел экономикасының тұрақтылығы мен халықтың тұрмыс деңгейін жақсарту әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларының бағасын реттеу арқылы жүзеге асатыны белгілі. Азық-түлік бағасын тұрақтандыру мәселесі Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың үкіметке берген маңызды тапсырмаларының бірі. Биылғы жылдың басынан бері инфляцияны тежеу және әлеуметтік маңызы бар азық-түлік өнімдерінің бағасын бақылау шаралары қарқынды түрде жүзеге асырылып жатыр. Осы бағытта Түркістан облысында бірқатар нақты бастамалар қолға алынып, маңызды нәтижелерге қол жеткізілді. Президент Қасым-Жомарт Тоқаев: «Инфляцияны тежеу қажет. Биыл оны кемінде екі есеге төмендету керек. Ең алдымен, азық-түліктің бағасын реттеу аса маңызды. Сол себепті агроөнеркәсіп кешенін және сауда-саттықты дамыту – негізгі басымдықтың бірі», – деп, әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларының бағасын тұрақтандырудың стратегиялық маңызын атап өтті.
Бұл тапсырмаларды орындау мақсатында елдің барлық өңірлерінде тұрақтандыру қорлары құрылып, азық-түлік нарығын реттеуге бағытталған шаралар жүйелі түрде іске асырылуда. Түркістан облысында да бұл мәселеге ерекше көңіл бөлініп, әлеуметтік маңызы бар азық-түлік өнімдерінің бағасын бақылау үшін түрлі механизмдер қолданылуда. Түркістан облысында азық-түлік бағасын реттеу мақсатында құрылған «Тұрақтандыру қоры» аясында бірқатар маңызды жұмыстар жүзеге асырылуда. Қордың басты міндеті – әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларын нарықтағы бағадан төмен бағада халыққа ұсыну арқылы бағаны тұрақтандыру.
- Әлеуметтік дүкендер желісі:
Түркістанда 30 әлеуметтік дүкен жұмыс істейді, ал 2025 жылдың ортасына дейін бұл санды 50-ге жеткізу жоспарланған. Әлеуметтік дүкендерде халықтың күнделікті тұтынатын 19 түрлі азық-түлік өнімі нарық бағасынан 20-30%-ға төмен бағада сатылады. Бұл бастама әлеуметтік осал топтарға ғана емес, қала тұрғындарының барлығына қолжетімді. Әлеуметтік дүкендердегі өнімдер арнайы белгіленген баға бойынша сатылып, тұрғындардың азық-түлікке жұмсайтын шығынын азайтуға мүмкіндік береді. - Жәрмеңкелердің ұйымдастырылуы:
Түркістандағы «ЭКО базар» аумағында әр аптаның жұма және сенбі күндері ауыл шаруашылық жәрмеңкелері өткізіледі. Бұл жәрмеңкелерде облыс аудандарынан жеткізілген өнімдер нарық бағасынан 10-15%-ға арзан бағамен сатылады. Бұл шара тек қана бағаны тұрақтандыруға емес, сонымен қатар, жергілікті фермерлердің өнімдерін өткізуіне мүмкіндік береді. - Айналым схемасы:
Азық-түлік бағасын тұрақтандыру мақсатында тұрақтандыру қоры кәсіпкерлерге айналым схемасы бойынша қарыз береді. Мәселен, өткен жылы қор айналым схемасы арқылы 640 млн теңге қаражатты кәсіпкерлерге бөлді. Бұл қаражат өңірдегі қант, жұмыртқа, көкөніс өнімдерін жеткізуге және олардың бағасын тұрақтандыруға жұмсалды.
Түркістан облысы әлеуметтік маңызы бар азық-түлік бағасын тұрақтандыру бойынша республикада үшінші орынға шықты. Бұл тұрақтандыру қоры мен жергілікті биліктің тиімді жұмысының нәтижесі.
- Әлеуметтік маңызы бар азық-түлік өнімдерінің бағасы:
- Қанттың бағасы – 420 теңге.
- Жұмыртқа – 37 теңгеден сатылуда (нарық бағасы – 55-62 теңге).
- Картоптың килограмы – 110 теңге (нарық бағасы – 140-150 теңге).
- Қырыққабат – 70 теңге.
- Пияз – 75 теңге.
- Қордағы азық-түлік қоры:
Тұрақтандыру қорының қоймаларында 3440 тонна өнім бар. Оның ішінде:
- 848 тонна сәбіз,
- 68 тонна қант,
- 3,5 тонна өсімдік майы сақталуда.
Бұл өнімдер халыққа нарық бағасынан төмен бағамен сатылуда.
Тұрақтандыру қоры болашақта:
- Әлеуметтік дүкендердің санын 50-ге жеткізуді;
- Жергілікті фермерлер мен тауар өндірушілерді қолдау арқылы бағаны тұрақтандыруды;
- Сүт және ет өнімдерін өндірушілерге қарыз беру арқылы нарықтағы осы өнімдердің бағасын төмендетуді жоспарлап отыр.
Сонымен қатар, келесі жылы қант зауытын қаржыландыруға 2,9 млрд теңге бөлінуі жоспарланған. Бұл қадам қант бағасының ұзақ мерзім бойы тұрақты болуын қамтамасыз етеді.
Әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларының бағасын тұрақтандыру – халықтың әлеуметтік жағдайын жақсартуға бағытталған маңызды бастамалардың бірі. Түркістан облысында бұл бағытта жүйелі жұмыстар атқарылып, бағаны тұрақтандырудың тиімді механизмдері қолданылуда. Әлеуметтік дүкендердің санын арттыру, жәрмеңкелер өткізу және тұрақтандыру қорын дамыту арқылы Түркістан облысы азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуге нақты қадам жасап отыр.
Бұл бастамалар Түркістанның әлеуметтік дамудағы жетістіктерін айқындап, өңір тұрғындарына тұрақты және қолжетімді азық-түлікпен қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.