Түркістан облысы Қазақстанның оңтүстік өңірінде стратегиялық маңызы бар көліктік хабқа айналып келеді. Географиялық тұрғыдан маңызды орналасуы және көршілес Өзбекстанмен тығыз байланыстары арқылы облыс Қазақстан мен Орталық Азия арасындағы транзиттік дәліздердің маңызды торабына айналып отыр. Осыған орай, Түркістан облысында транзиттік әлеуетті арттыру бағытында ауқымды жобалар қолға алынған. Бұл жобалар тек облыстың экономикалық дамуын ғана емес, Қазақстанның транзиттік әлеуетін әлемдік нарықта нығайтуға да зор ықпал ететін болады.
Түркістан облысының транзиттік әлеуетін арттыруда жол құрылысы саласы маңызды рөл атқарады. Осы бағытта бірнеше ауқымды жобалар жүзеге асырылып, облыс пен көрші мемлекеттер арасындағы көлік байланыстарының сапасы мен жылдамдығы айтарлықтай жақсарып келеді.
Түркістан-Шәуілдір бағыты бойынша 64,1 шақырым жолды кеңейту жұмыстары қарқынды жүргізілуде. Бұл жолды кеңейту жобасы облыс үшін үлкен маңызға ие, себебі Түркістан мен Шәуілдір арасындағы көлік қозғалысы айтарлықтай артады. Жолдың 52,7 шақырымы биыл пайдалануға беріледі деп жоспарланған, ал толықтай аяқталуы 2026 жылға жоспарланған. Осы жоба арқылы Түркістан облысындағы көлік инфрақұрылымы нығая түседі, әрі өңірге туристік ағын мен транзиттік көлік қозғалысы молаяды.
Сондай-ақ, Кентау қаласынан Жамбыл облысы мен Созақ ауданына және Түркістан халықаралық әуежайы мен Шымкент қаласына қатынайтын айналма жолдың құрылысы да аяқталып, пайдалануға берілді. Бұл айналма жолдар көлік қозғалысының қауіпсіздігін қамтамасыз етіп, логистикалық процестердің тиімділігін арттыруда маңызды қадам болып табылады.
Келешекте, 2025-2027 жылдары Сарыағаш қаласында 102 шақырым айналма жолының құрылысы жоспарланған. Бұл жоба Сарыағаш қаласын транзиттік көлік жолдарына қосып, оңтүстік аймақтың экономикалық дамуына серпін береді. Сонымен қатар, Түркістан қаласында 30 шақырым шығыс айналма жолының құрылысы мен Шымкент қаласындағы 48 шақырым айналма жолының құрылысы 2026-2028 жылдары басталмақ. Бұл жобалар өңірдегі көлік инфрақұрылымын одан әрі жетілдіріп, өңірдің транзиттік әлеуетін арттыруда шешуші рөл атқарады.
Түркістан облысы Қазақстан мен Өзбекстан арасындағы маңызды көлік дәлізі болып табылады. Бұл өңірдің транзиттік әлеуетін арттырудағы тағы бір маңызды жоба – «Қапланбек» және «Қазығұрт» кеден бекеттерінің жаңғыртылуы. Қазіргі таңда бұл бекеттерге жаңғырту жұмыстары аяқталуға жақын. Өзбекстанмен шекарада орналасқан бұл бекеттердің заманауи талаптарға сай болуы транзиттік жүк ағынын жылдамдатуға және оңтайландыруға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, кеден бекеттеріне кіреберіс жолдарды кеңейту жұмыстары да жүргізілуде, бұл өз кезегінде шекарадан өту процесін жеңілдетіп, көлік кептелісін азайтады.
Түркістан облысының транзиттік әлеуетін арттыруда теміржол инфрақұрылымы да маңызды рөл атқарады. Облыста іске асырылып жатқан маңызды жобалардың бірі – «Дарбаза-Мақтаарал» жаңа теміржол желісінің құрылысы. Бұл жобаның мақсаты – Сарыағаш өткізу пунктінің жүктемесін азайтып, Түркістан облысының оңтүстік аймақтарын байланыстыру. Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың 2023 жылғы Жолдауында атап өткен бұл жоба өңірдегі көлік инфрақұрылымын жаңғыртуға бағытталған. Теміржол желісінің құрылысы өңірдегі ауылдар мен қалаларды біріктіріп, экономикалық дамудың жаңа мүмкіндіктерін ашады.
Түркістан облысының транзиттік әлеуетін арттыру бағытында көптеген ауқымды жобалар жүзеге асырылып жатыр. Бұл жобалар өңірдің экономикалық дамуына зор үлес қосып, Қазақстанның халықаралық нарықтағы орнын нығайтуға мүмкіндік береді. Атап айтқанда, «Қазақстан темір жолы» АҚ тапсырысымен бас мердігер «Integra Construction KZ» ЖШС тарапынан әзірленіп жатқан «Дарбаза-Мақтаарал» жаңа теміржол желісі жобасы облыстың көлік инфрақұрылымын жаңғыртуға арналған маңызды қадамдардың бірі болып табылады. Жоба жүзеге асқан жағдайда оңтүстік аймақтың көлік ағынын тиімді басқаруға мүмкіндік тудырып, Түркістан облысындағы транзиттік әлеуетті арттырады. Бұл жобаның жүзеге асуы, өз кезегінде, өңірдің экономикасына тың серпін беріп, жаңа жұмыс орындарын ашуға және шекаралық аймақтардың сауда қатынастарын дамытуға оң әсер етпек.
Сонымен қатар, Түркістан облысының транзиттік әлеуетін арттыруда тағы бір маңызды объект – Түркістан халықаралық әуежайы. Әуежайдың инфрақұрылымын жақсарту мен қызмет көрсету саласын дамыту өңірдің халықаралық байланыстарын нығайтуда айрықша рөл атқаратын маңызды фактор болып табылады. Бүгінде Түркістан әуежайы 3 халықаралық және 5 ішкі бағыттар бойынша қызмет көрсетеді. Әуежай арқылы жүзеге асырылатын рейстерді әлемге танымал ірі әуе компаниялары, атап айтқанда, «Turkish Airlines», «Jazeera Airways», «Wizz Air», «Abu Dhabi», «Fly Arystan» және «Qazaq Air» орындайды.
Әуежайдың қызмет көрсету ауқымы мен рейстердің санының артуы өңірдің әлемдік нарықпен байланысын кеңейтіп, Түркістан облысының транзиттік әлеуетін жақсартуда маңызды қадам болып отыр. Әуе тасымалының өсуі өз кезегінде, халықаралық сауда мен экономикалық байланысты нығайтуға ықпал етеді. Әуежайдың инфрақұрылымын дамыту, сондай-ақ, әуе рейстерінің артуы Түркістанның Орталық Азия мен басқа да нарықтар арасындағы стратегиялық орнының нығаюына ықпал етеді.
Әуежайдың қызмет көрсету ауқымы жылдан-жылға кеңейіп келеді. 2023 жылы әуежай арқылы 57 тонна жүк тасымалданса, 2024 жылы бұл көрсеткіш 553,4 тоннаға дейін артты. Бұл әуежайдың жүк тасымалын дамытуда үлкен жетістіктерге жетіп отырғанын көрсетеді. Әуе жүк тасымалының өсуі өңірдегі сауда мен транзиттік тасымалдардың дамуына оң әсерін тигізеді.
Түркістан облысының транзиттік әлеуетін арттыруға бағытталған ауқымды жобалар мен инфрақұрылымдық даму Қазақстанның экономикалық жағдайын нығайтуға үлкен ықпал етеді. Әсіресе жол, теміржол, әуе және кеден инфрақұрылымдарын жаңғырту мен дамыту жобалары Түркістан облысының халықаралық аренада маңызды рөл атқаруына жол ашады. Облыстың көлік инфрақұрылымы мен логистикалық жүйесін дамыту арқылы Түркістан мен оның айналасындағы аймақтардың экономикалық дамуы күшейіп, Қазақстанның транзиттік әлеуеті әлемдік деңгейде арта түседі.