Қазақстанның агроөнеркәсіптік секторы – экономикамыздың маңызды салаларының бірі. Атап айтқанда, Түркістан облысының Сайрам ауданы бұл салада айрықша орынға ие. Аудан мал шаруашылығы бойынша облыста көшбасшы болып, еліміздің экономикасына үлкен үлес қосып отыр. Әсіресе, мал етін экспорттау көрсеткіштері жоғары болып, ауданның әлеуметтік және экономикалық жағдайын нығайтуға үлкен әсер етуде. Сайрам ауданындағы мал шаруашылығын дамытуда көрсеткіштер жылдан жылға артып келеді. Ауданда 1 мыңнан астам мал бордақылау орындары жұмыс істейді, оларда бір мезгілде 42 мың бас мал бордақыланады. Тәулігіне 3 мыңға жуық мал сойылып, өңірдің ауыл шаруашылығы өнімдерінің көлемі ұлғайып келеді. Мұндай көрсеткіштер ауданның агроөнеркәсіптік дамуында маңызды рөл атқарады.
Сайрам ауданында мал шаруашылығын дамытуға арналған бірқатар шаралар жүзеге асырылуда. Мал басын асылдандыру жұмыстарының нәтижесінде ауданның көптеген шаруа қожалықтары жоғары сапалы мал тұқымдарын өсіруде. Бұл ауданның сүт және ет өндіру көлемін арттыруға мүмкіндік береді. Мысалы, 2024 жылы Манкент ауыл округіндегі «Шерзад-1» шаруа қожалығы Дания мемлекетінен 33 бас «Джерсей» тұқымды аналық сиырларды сатып алды. Бұл сиырлар өздеріне толық жерсініп, төлдері алынуда. Әр сиырдан тәулігіне 30-35 литр сүт сауылады, ал оның майлылығы 6-9%-ға дейін жетуде.
Бұл жетістіктер Сайрам ауданының мал шаруашылығы саласының бәсекеге қабілеттілігін арттыруда маңызды қадам болып табылады. Сиыр тұқымдарын асылдандыру арқылы ауданның сүт өнімдері сапасы жақсарып, ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіру көлемі артуда.
Сайрам ауданының ет өнімдерін экспорттау саласында да айтарлықтай жетістіктерге қол жеткізілген. 2024 жылдың 12 айында ауданнан 31,8 мың тонна ет экспортталған. Бұл ретте, 19,6 мың тоннасы ірі қара мал еті болса, 12,2 мың тоннасы қой еті. Экспорттық көрсеткіштердің өсуі аудандағы мал шаруашылығының әрі қарай дамуына және аудан экономикасының өркендеуіне ықпал етуде. Ет өнімдерінің экспорттық әлеуетінің артуы Сайрам ауданын тек облыс көлемінде ғана емес, халықаралық нарықта да танымал етеді. Қазақстанның ет экспортының артуы ауыл шаруашылығын дамытудағы маңызды қадамдардың бірі болып саналады. Бұл, өз кезегінде, Қазақстанның ауыл шаруашылығы өнімдерін әлемдік нарықта бәсекеге қабілетті етуге мүмкіндік береді.
Сайрам ауданында мал шаруашылығын дамыту арқылы ауыл тұрғындарының әлеуметтік жағдайы да жақсартылуда. Мал шаруашылығының өркендеуі ауылдық жерлерде жұмыс орындарын көбейтуде, нәтижесінде ауыл халқының табысы артып, тұрмыс деңгейі жоғарылауда. Ауданның көптеген тұрғындары мал шаруашылығымен айналысып, шағын кәсіпкерлік нысандарын ашып, өз істерін жүргізуде. Бұл шаралар ауданның әлеуметтік-экономикалық дамуына оң ықпал етуде.
Сондай-ақ, ауыл шаруашылығы жалпы өнімінің көлемі де айтарлықтай өсті. 2024 жылы ауыл шаруашылығының жалпы өнімі 137,9 миллиард теңгені құрады. Оның ішінде мал шаруашылығының үлесі 79,9 миллиард теңге болса, өсімдік шаруашылығы 58 миллиард теңгені құрады. Бұл көрсеткіштер өңірдің ауыл шаруашылығының екі бағытын да дамытудың нәтижесі болып табылады.
Ауданның мал шаруашылығын дамыту бойынша алдағы уақытта да бірқатар жоспарлар бар. Осы салаға инвестиция тарту және жаңа технологияларды енгізу жұмыстары жалғасатын болады. Ауыл шаруашылығындағы өнімділікті арттыру, өнім сапасын жақсарту, сүт және ет өнімдерін өңдеу қуатын ұлғайту және экспорттық әлеуетті арттыру басты мақсаттардың бірі болып қала береді.
Сайрам ауданында мал шаруашылығын дамыту бағытындағы жүйелі жұмыс нәтижесінде өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуы жыл санап артып келеді. Бұл жұмыстар аудан тұрғындарының әл-ауқатын арттыруға және ауыл шаруашылығы өнімдерін сыртқы нарыққа шығару мүмкіндіктерін кеңейтуге мүмкіндік беретін маңызды шаралар болып табылады.
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев өзінің Жолдауында ауыл шаруашылығын дамытуға ерекше назар аударды. Президент елдің агроөнеркәсіп саласын тұрақты дамытудың маңызды екенін атап өтіп, ауыл шаруашылығының өнімділігін арттыру, аграрлық сектордың тұрақтылығын қамтамасыз ету және ауылдық жерлердегі тұрғындардың тұрмыс жағдайын жақсарту бағытында нақты міндеттер қойды.
Мемлекет басшысы ауыл шаруашылығын дамытуда заманауи технологияларды енгізудің маңызды екенін атап өтті. Бұл бағытта ауыл шаруашылығы техникасы мен жаңа әдістерді пайдалану арқылы өнімділікті арттыруға, сондай-ақ ауыл шаруашылығы өнімдерінің сапасын жақсартуға басымдық берілді. Қазақстандағы ауыл шаруашылығы үшін су ресурстарын тиімді пайдалану өзекті мәселе болып табылады. Президент су үнемдеу технологияларын енгізу және суармалы жерлердің көлемін ұлғайту мәселелеріне ерекше көңіл бөлуді тапсырды. Президент агроөнеркәсіп өнімдерін өңдеуді және экспорттауды арттыру қажеттігін айтты. Ел экономикасында ауыл шаруашылығының үлесін ұлғайту үшін өнімділік пен өнім сапасын жақсартудың маңыздылығын атап өтті. Президент ауыл шаруашылығымен айналысатын ауыл тұрғындарына қолайлы жұмыс жағдайларын жасау үшін инфрақұрылымды жаңартуға және дамытуға басымдық беруді тапсырды. Бұл өз кезегінде ауылдық жерлерде өмір сүру сапасын арттырып, ауыл тұрғындарын жұмыспен қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Мемлекет басшысы ауыл шаруашылығы саласының дамуына ықпал ететін ғылыми-зерттеу жұмыстарын ынталандырудың және білім беру жүйесін жетілдірудің маңыздылығын атап өтті. Қазіргі уақытта ауыл шаруашылығында білімді кадрлар жетіспейді, сондықтан жаңа технологияларды игеру үшін аграрлық білім мен ғылымды дамытуға ерекше назар аударылуы қажет. Ауылдық жерлерде әлеуметтік инфрақұрылымды дамыту және тұрғындардың тұрмыс сапасын жақсарту мәселесі де Президенттің Жолдауында ерекше назарға алынды. Бұл мақсатта ауылдық жерлерге жұмыс орындарын ашу, білім беру, денсаулық сақтау және мәдениет салаларын дамыту жоспарлануда. Президенттің ауыл шаруашылығын дамыту жөніндегі тапсырмалары еліміздің агроөнеркәсіптік секторын тұрақты әрі қарқынды дамытуға бағытталған. Бұл реформалар аграрлық өндірістің бәсекеге қабілеттілігін арттырып, ауыл тұрғындарының әл-ауқатын жақсартуға және экономиканың басқа да салаларын дамытуды қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.
Қорытындылай келе, Сайрам ауданының мал шаруашылығы саласы тек облыста ғана емес, ел көлемінде де айтарлықтай нәтижелерге жетуде. Мал шаруашылығын дамыту арқылы ауданның әлеуметтік жағдайы жақсарып, ауыл тұрғындарының табысы артуда. Экспорттық әлеуеттің артуы және ауыл шаруашылығы жалпы өнімінің көлемінің өсуі Сайрам ауданын агроөнеркәсіптік даму бойынша көшбасшы етеді.