Түркістан қаласы – Қазақстанның рухани астанасы ғана емес, сонымен бірге заманауи инфрақұрылым жүйесі қарқынды дамып жатқан, жыл санап өзгеріп, гүлденіп келе жатқан өңірлердің бірі. Соңғы жылдары Түркістанның инфрақұрылымын жетілдіру, тұрғындардың өмір сапасын арттыру және қолайлы қалалық орта қалыптастыру бағытында ауқымды жұмыстар атқарылуда. Қалада өмір сүру сапасын жақсарту үшін ең алдымен инфрақұрылымдық қамтамасыз ету мәселесіне ерекше көңіл бөлінуде. Орталықтандырылған кәріз жүйесі – бұл тұрмыстық және экологиялық жайлылықты қамтамасыз ететін басты тетіктердің бірі. Осы саладағы жоспарлы жұмыстардың арқасында Түркістан қаласында елеулі өзгерістер орын алуда.
2020 жылғы мәліметтерге сүйенсек, қаладағы кәріз жүйесіне қосылған абоненттердің саны 13 601-ді құрап, бұл көрсеткіш 32,2 пайыз деңгейінде болған. Бұл қала үшін маңызды қадам болғанымен, жалпы қажеттілікті толық қанағаттандырмайтын еді. Дегенмен, 2023 жылы бұл бағытта атқарылған жұмыстар нәтижесінде жаңа жетістіктерге қол жеткізілді. Жыл басынан бері аяқталған 4 нысанның құрылысы тұрғындардың игілігіне беріліп, кәріз жүйесіне қосылған абоненттер саны 20 274-ке дейін артты. Осылайша, қала аумағын қамту деңгейі 48,9 пайызға жетті. Бұл Түркістанның инфрақұрылымын дамытуда жасалған маңызды қадамдардың бірі. Түркістан – тарихи мұрасы мен табиғи әсемдігімен ғана емес, сонымен бірге көрікті және таза көшелерімен, жайлы демалыс орындарымен ерекшеленетін қала. Елді мекендер мен қоғамдық орындарды күтіп-баптау – әкімдердің қызметін бағалаудың негізгі өлшемдерінің бірі.
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев жуырда өткен Үкімет отырысында облыстар мен қалалардың әкімдеріне аумақтарды абаттандыру, көгалдандыру жөнінде нақты тапсырмалар берген болатын. Президенттің тапсырмасы қала басшылығы үшін жаңа міндеттер мен жауапкершіліктерді жүктеді. Түркістан қаласында бұл бағыттағы жұмыстар жүйелі түрде жүзеге асырылып келеді. Қала көшелеріндегі демалыс орындарын абаттандыру, көгалдандыру және заманауи инфрақұрылым элементтерін орнату тұрғындардың күнделікті өмірін ыңғайлы әрі жайлы етудің басты факторына айналып отыр. Қазіргі таңда Түркістан қаласында 27 кәріз сорғы станциясы (КНС) мен сарқынды су тазалау ғимараты (КОС) жұмыс істеп тұр. Сарқынды су желілерінің жалпы ұзындығы 127,25 шақырымды құрайды. Бұл желілердің 39 шақырымы магистральдық, 40 шақырымы көшелер бойымен, ал 48,2 шақырымы ішкі орамдар мен аулаларға бағытталған.
Инженерлік желілерді дамыту қаланың экологиялық жағдайын жақсартып, тұрғындарға ыңғайлы өмір сүру жағдайларын қамтамасыз етеді. Бұл – тек тұрмыстық қажеттерді ғана емес, сондай-ақ қаладағы жасыл желектер мен қоғамдық аумақтарды күтіп-баптаудың негізі. Ақордадағы Үкімет отырысында Қасым-Жомарт Тоқаев ел өңірлеріндегі инфрақұрылым мен абаттандыру мәселелеріне ерекше тоқталып өтті. Мемлекет басшысы қала мен облыстардың әкімдеріне өз аумақтарында тұрғындарға қолайлы жағдай жасау, қалалық ортаны заман талаптарына сай бейімдеу және көгалдандыру мәселелерін жүйелі түрде шешуді тапсырды.
Бұл тапсырмалар Түркістан қаласының дамуына жаңа серпін беріп, инфрақұрылымдық жобалардың қарқынды жүзеге асуына ықпал етті. Бүгінгі таңда Түркістанның әрбір көшесі, әрбір бұрышы үлкен өзгерістерді бастан кешіруде. Қала тек туристік орталық қана емес, өз тұрғындары үшін жайлы, өмір сүруге қолайлы қала ретінде де танылуда. Түркістан қаласында инфрақұрылымдық даму тек бүгінгі жетістіктермен шектелмейді. Алдағы уақытта қала басшылығы жаңа жобаларды қолға алып, тұрғындардың өмір сапасын жақсарту бағытындағы жұмыстарды жалғастыра бермек. Бұл қадамдар Түркістанды Қазақстанның ең көрікті, таза және дамыған қалаларының қатарына қосуға мүмкіндік береді.
Түркістан – тек тарихы мен мәдениетімен ғана емес, қазіргі заманға сай дамыған инфрақұрылымымен де мақтанатын қала. Оның дамуындағы әрбір жетістік – халықтың жайлы өмір сүруі мен қала келбетінің артуына жасалған тағы бір қадам. Түркістанның бүгінгі қарқыны – ертеңгі гүлденген болашақтың кепілі.
Бүгінде облыс орталығында жоспарланған кәріз жүйесі жобаларының құрылысы жалғасуда. Атап айтқанда, «Бекзат» мөлтек ауданында 118 көшені қамтамасыз ететін жалпы ұзындығы 100 шақырымды құрайтын кәріз жүйесінің құрылысы, «Иассы» шағынауданының «Ыждыхат» тұрғын үй алабы орамішілік кәріз желілері құрылысы, «Тұран» тұрғын үй массивін сарқынды су жүйесімен қамтамасыз ету құрылысы (2-кезек), сондай-ақ, 12 нысанда кәріз жүйесінің құрылысы жүргізілуде.
Одан бөлек, қосымша 3 нысан құрылысы республикалық бюджетке қаржыландыруға ұсынылды. Олар: «Баянауыл» шағынауданындағы кәріз жүйелерінің құрылысы, №14 пен №15 КНС аралығындағы сарқынды су жүйесінің құрылысы, «Иассы» шағынауданы, «Бірлік» тұрғын үй массиві кәріз жүйелерінің құрылысы (2-кезек). Аталған жобалар толықтай іске асырылғанда шаһар аумағын кәріз жүйесімен қамту 80 пайызға жетеді деп жоспарланған. Түркістан қаласы Инфрақұрылым және коммуникациялар бөлімінен алған мәліметтерге қарағанда бұрын аудан деңгейінде болған шаһарды облыс орталығына айналғалы бері бірінші кезекте таза ауыз сумен қамту, екінші кезекте сарқынды су жүйесін жолға қою жүйелі жүріп жатыр. Мқның себебі де белгілі, Түркістан қаласы облыс орталығы және түркі әлемінің рухани орталығы мәртебесіне сай абаттанып, көркеюі керек. Осы бағытта қала әкімдігі мен оған қарасты коммуналдлық шарушылық бөлімі қарқынды жұмыс жасауда.
Мекеме басшысының баяндауынша: Түркістан қаласы облыс орталығына айналғалы бері бірнеше кезеңге бөлініп, инженерлік инфроқұрылымды жаңарту жұмыстары қолға алынған. «Оның ішінде ауыз – ең өзекті мәселе болып іріктелді. Сол тұстағы облыс басшылығы, қала басшысы ерекше ден қойып күн тәртібінде бірінші кезекке қойды. Бірінші кезекті тұрғындарды сапалы ауыз сумен қамту мәселесі, одан кейін қаланың микроклиматын жақсарту мақсатында қаланы көгалдандыру, халықтың өмір сүру деңгейін жақсарту бойыншабірнеше жиындар өтіп шешімдер қабылданды. Сол шешімдердің негізінде қаланың Бас жоспары бекітілген болатын. Бас жоспарға сәйкес жүйелі жұмыстар атқарылды, әлі де жалғасып келеді. Жалпы, қалада су көзі Кентаудағы «Мырғалымсай» су қоймасынан тартылады, одан бөлек Шобанақта 4 ірі резервуарымыз бар, негізгі су қорымыз осы нысандар. Қалада 2 су қоймасы бар. Ол орталық су қоймасы (Б.Майлин көшесіндегі) және Әкімшілік-іскерлік орталықтағы (жаңа қала аумағы) жаңадан салынған су қоймасы. Қалаға осы екі су қоймасынан су тартылады. Бұл су қоймаларының сыйымдылығы – 72 000 м3 құрайды. Орталық су қоймасының сыйымдылығы 5000 м3-ты құрайды. Бұрыннан бар Орталық су қоймасы облысы орталығы болғаннан кейін күрделі жөндеуден өтіп, сыйымдылығы кеңейтілді. Себебі, қалаға көгілдір отынның келуіне байланысты тұрғындардың жайлы тұрмысқа көшу (жаппай үйлерде душ-ванна орнатуы) себепті суды тұтыну деңгейі де артты. Су тұтынуға сұраныс бұрынғыдан анағұрлым артты. Нақты айтсақ, қалада 41528 абонент болса, оның 41100-і, яғни 98,9 пайызы бүгінде сапалы ауызсумен қамтылып отыр. Одан бөлек қалада бізде 21 су ұғымалары бар, бірақ біз негізгі су көзі ретінде Кентаудан келетін суды қарастырғанбыз, сондықтан ол су ұңғымалары біздің артық су қорымыз ретінде резервте тұр. Қысқасы, халықты толыққанды сумен қамту мүмкіндігіміз бар. Ауыз суды тұрғындарға құбыр арқылы жеткізілетін мәлім. Жаңа қала аумағында жаңа су жүйесі магстральдары құрылып жатыр. Бірақ, негізгі халықтың шоғыры ескі қалада. Ескі қала аумағында су магистралы сонау 60-70 жылдары жүргізілген темір-шойын құбырлар, олар бүгінде тозған. Тұрғындардың су тұтыну деңгейі көбейген сайын су жүйесінің қысымын да көтеруге мәжбүрміз. Алайда, әлгі ескі құбырлар жоғары қысымға шыдас бермей, әр-әр жерден жарылып жатыр. Осындай жағдайларды ескере отырып бірнеше жобалық-сметалық құжаттар әзірленді. Ол жобалар бойынша кезе-кезеңге бөлініп су жүйесі магистралін жаңғырту жұмыстары жүріп жатыр»- дейді бөлім басшысы.