Ата-аналардың ата-ана құқықтарын сот олар мінез-құлқын, өмір салтын және бала тәрбиесіне көзқарасын өзгерткен жағдайда қалпына келтіруі мүмкін.Ата-ана құқықтарын қалпына келтіру ата-ана құқықтарынан айырылған ата-ананың өтініші бойынша сот тәртібімен жүзеге асырылады. Ата-ана құқықтарын қалпына келтіру туралы істер ата-анасының, қорғаншы және қамқоршы органның қатысуымен қаралады.Егер ата-ана құқықтарын қалпына келтіру баланың мүддесіне қайшы келсе, сот баланың пікірін ескере отырып, ата-аналардың ата-ана құқықтарын қалпына келтіру туралы талап-арызын қанағаттандырудан бас тартуға құқылы.Он жасқа толған балаға қатысты ата-ана құқықтарын қалпына келтіру тек оның келісімімен ғана мүмкін болады.Егер бала асырап алынса және бала асырап алынбаса, ата-ана құқықтарын қалпына келтіруге жол берілмейді. Егер ата-аналар өз мінез-құлқын өзгертпесе, қорғаншы және қамқоршы орган ата-ана құқықтарын шектеу туралы сот шешім шығарғаннан кейін алты ай өткеннен кейін ата-ана құқықтарынан айыру туралы талап қоюға міндетті. Ата-ана құқықтарын шектеу туралы талапты баланың жақын туыстары, баланың құқықтарын қорғау жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын ұйымдар, прокурор ұсынады. Ата-ана құқықтарын шектеу туралы істер қорғаншы және қамқоршы орган өкілінің міндетті түрде қатысуымен қаралады. Ата-ана құқықтарын шектеу туралы істі қарау кезінде сот ата-анасынан балаға алимент өндіріп алу туралы мәселені шешуге құқылы. Ата-ана құқықтарынан айырудың салдары. Ата-ана құқықтарын сот шектеген ата-аналар баланы жеке өзі тәрбиелеу құқығынан айырылады, ал баланы ата-анасымен қалдыру оған қауіпті болған жағдайларда, сондай-ақ балалары бар азаматтар үшін белгіленген жеңілдіктер мен мемлекеттік жәрдемақылар алу құқығынан айырылады. Ата-ана құқықтарын шектеу ата-аналарды баланы күтіп-бағу жөніндегі міндеттен босатпайды. Ата-анасы ата-ана құқықтары шектелген бала тұрғын үйге меншік құқығын немесе тұрғын үйді пайдалану құқығын сақтайды, сондай-ақ ата-анасымен және басқа да туыстарымен туыстық фактісіне негізделген мүліктік құқықтарды, оның ішінде мұра алу құқығын сақтайды.
Ата-анасының екеуінің де ата-ана құқықтары шектелген жағдайда бала қорғаншы және қамқоршы органның қамқорлығына беріледі. Ата-ана құқықтарын сот шектеген ата-аналарға, егер бұл балаға теріс әсер етпесе, баламен қарым-қатынас жасауға рұқсат етіледі. Ата-аналардың баламен байланысына қорғаншы және қамқоршы органның не баланың қорғаншысының немесе қамқоршысының, патронаттық тәрбиешілердің немесе бала орналасқан ұйым әкімшілігінің келісімімен жол беріледі. Егер ата-аналардың ата-ана құқықтары шектелген негіздер жойылса, сот ата-аналардың талап-арызы бойынша баланы ата-анасына қайтару туралы және “неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы” Кодекстің 80-бабында көзделген шектеулердің салдарларын жою туралы шешім шығарады. Баланың өміріне немесе оның денсаулығына тікелей қауіп төнген жағдайда қорғаншы және қамқоршы орган баланы ата-анасынан немесе оны қамқорлыққа алған басқа адамдардан дереу тартып алуға құқылы. Баланы дереу тартып алуды республикалық маңызы бар қалалардың, астананың, ауданның, облыстық маңызы бар қаланың жергілікті атқарушы органының актісі негізінде сот шешімі қабылданғанға дейін қорғаншы және қамқоршы орган жүргізеді. Баланы тартып алған кезде қорғаншы және қамқоршы орган дереу прокурорды хабардар етуге, баланы уақытша орналастыруды қамтамасыз етуге және Республикалық маңызы бар қалалардың, астананың, ауданның, облыстық маңызы бар қаланың жергілікті атқарушы органы баланы тартып алу туралы актіні шығарғаннан кейін жеті күн ішінде ата-аналарды ата-ана құқықтарын шектеу немесе одан айыру туралы талап-арызбен сотқа жүгінуге міндетті.
Баланы ата-аналардан айырып алуға және оны басқа адамға (адамдарға) беруге байланысты сот шешімдерін мәжбүрлеп орындау қорғаншы және қамқоршы орган өкілінің және бала берілетін адамның (адамдардың) міндетті түрде қатысуымен, ал қажет болған жағдайларда ішкі істер органдары өкілінің қатысуымен жүргізіледі. Баланы ата-анасынан айыру туралы және оны басқа адамға (адамдарға) оның мүдделеріне нұқсан келтірмей беру туралы сот шешімін орындау мүмкін болмаған жағдайда, бала соттың ұйғарымы бойынша баланың құқықтарын қорғау жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын ұйымдарға уақытша орналастырылуы мүмкін.
Қазақстан Республикасының отбасы және неке заңында, сондай-ақ, халықаралық дербес кұқықтағы отбасы және неке қатынастарын реттейтін нормаларда отбасы құқығы, некелесу, туыстық, бала асырап алу және баланы отбасы тәрбиесіне қабылдаудың басқа да нысандарына орай пайда болатын, яғни отбасы қатынастарын өзіндік және соған байланысты мүліктік қатынастарды, яғни отбасы қатынастарын зерттейтін құқық саласы болып табалады.
Отбасы — қоғамның ең басты ұясы. Сондықтан, мемлекет оған ерекше камқорлықпен қарайды, мүмкіндігіне қарай көмектеседі, кімкімнің болсын сырттан заңсыз араласуына жол бермейді және корғайды. Әрине некеге отырған, отау тіккен адамдарға мемлекетте белгілі бір талаптар қояды. Тек осындай талаптар орындалған жағдайда ғана, мемлекет неке, отбасына қамқорлық жасау туралы міндеттемелер қабылдайды. Мұндай талаптар кездейсоқ емес, олар азаматтардың кемелденуіне және коғамның мүдделеріне байланысты туындайды. Сондықтан, отау тігу үшін заңда көзделген шарттарды сақтау кажет. Отбасы құқығы бойынша неке бұл ерлі-зайыптылар арасындағы мүліктік және мүліктік емес жеке қатынастарды туғызатын, отбасы құру мақсатымен, заңда белгіленген тәртіппен тараптардың ерікті және толық, келісімі жағдайында жасалатын еркек пен әйел арасындағы тен құқықты одақ.